ترازوی عقل در معارف دینی

)میزان اعتماد به عقل در تحلیل آموزه های دینی(

معارف دین از نظر دلیل به سه دسته تقسیم می شوند. دلیل برخی تنها نقل است؛ مانند دو رکعت بودن نماز صبح و دلیل برخی فقط عقل است؛ مانند اصل وجود خدا و برخی هر دو را دارند مانند خالق بودن خدا و یا اصل وجود معاد.

تعداد قابل توجه از سوالاتی که در حوزه دین و آموزه های آن مطرح می شود ناشی از عدم شناخت جایگاه عقل در اعتبار سنجی گزاره های دینی است همه می دانند در تحلیل و بررسی صدق و کذب گزاره های منسوب به دین، عقل نقش مهمی دارد؛ اما چیزی که کمتر به آن توجه می شود دامنه عملکرد و اظهار نظر عقل در این حوزه استبه گمان بسیاری از مردم، عقل حق دارد در تمام مسائل مربوط به دین وارد شده و نظر دهد. تا جایی که پنداشته اند اصلا ملاک درستی و نادرستی هر گزاره و حکمی که به دین نسبت می دهند تنها و تنها عقل است. و او حق دارد اینگونه بگوید: «هر چه را که من فهمیدم و با مسلمات من جور در آمد درست است و صحیح و هر چه را که من نفهمیدم و با مسلمات من جور در نیامد غلط است و باطل.»